Chăm sóc mẹ và bé sau sinh là chủ đề được rất nhiều ba mẹ quan tâm. Bởi vì mẹ vừa mới trải qua cuộc chuyển dạ mất sức và mất máu, hơn thế nữa hậu sản còn là khoảng thời gian nhạy cảm tiềm ẩn nhiều nguy cơ cho mẹ. Còn bé yêu phải rời khỏi chiếc nôi ấm áp – tử cung và bắt đầu tập thích nghi với môi trường bên ngoài. Do đó, nếu không được chăm sóc đúng cách, mẹ và bé dễ bị tổn thương trong thời điểm nhạy cảm này. Chăm sóc mẹ và bé sau sinh như thế nào là đúng? Ba mẹ cùng Bibo Mart tìm hiểu ngay nhé!
Chăm sóc mẹ sau sinh đúng cách
Khi con đã ra đời, cơ thể mẹ sẽ dần hồi phục lại để trở về bình thường. Do đó, mẹ cần được chăm sóc đầy đủ để hồi phục tốt và có đủ sức nuôi con.
Hướng dẫn chăm sóc mẹ sau sinh thường từ A – Z
Đối với mẹ sinh thường, quy trình chăm sóc sẽ bớt phần phức tạp hơn sơ với sinh mổ. Dưới đây là những lưu ý khi chăm sóc mẹ sau sinh thường được các chuyên gia Bibo Mart chia sẻ.
Chăm sóc y tế cho mẹ sau sinh thường
Mẹ sau sinh thường sẽ có thể được xuất viện sau 24h. Khi về nhà, mẹ nên chú ý đến những vấn đề sau:
– Tích cực cho bé bú theo nhu cầu và làm trống bầu ngực sau các cữ bú bằng cách vắt, hút hết sữa ra nếu bé không bú hết. Điều này sẽ giúp mẹ đảm bảo nguồn sữa cho con và phòng tránh tắc tia sữa. Bên cạnh đó, mẹ cần giữ vệ sinh bầu ngực trước và sau mỗi cữ bú sạch sẽ.
– Sản dịch: thường có màu đỏ trong 4 ngày đầu tiên, sau đó chuyển sang màu nâu sẫm, nhạt dần rồi hết hẳn (thường là 2 – 4 tuần sau sinh). Để đảm bảo vệ sinh và an toàn, mẹ nên thay băng vệ sinh 5 giờ/ lần. Nếu thấy sản dịch có sự thay đổi về màu sắc, số lượng, mùi… thì mẹ nên đi khám bác sĩ ngay.
– Mẹ cần uống thuốc, các loại vitamin và khoáng chất theo chỉ dẫn của bác sĩ.
– Vết khâu tầng sinh môn: Vết khâu sẽ liền sẹo sau khoảng 7 ngày. Hằng ngày mẹ rửa và vệ sinh bằng betadin 3 lần/ngày. Lưu ý giữ cho vết thương luôn sạch và khô thoáng.
– Sau khi được rút sonde tiểu, mẹ cố gắng đi đại tiện, tiểu tiện sau sinh càng sớm càng tốt. Nếu gặp khó khăn, mẹ nên chủ động nhờ hỗ trợ từ bác sĩ.
– Mẹ không cần phải kiêng tắm, gội. Mẹ nên tắm bằng nước ấm, tắm nhanh trong vòng 5 – 10 phút ở nơi kín gió. Mẹ không nên chốt cửa bên trong để người thân có thể hỗ trợ kịp thời. Một lưu ý nhỏ là mẹ không nên tắm và gội đầu cùng 1 lúc.
– Nếu mẹ có các biểu hiện như sốt, sản dịch thay đổi bất thường, vết khâu sưng tấy chảy dịch… mẹ cần đi khám bác sĩ càng sớm càng tốt.
Chế độ dinh dưỡng cho mẹ sau sinh thường
Nhiều mẹ sau sinh có chế độ dinh dưỡng kiêng khem quá mức, có khi chỉ ăn lặp đi lặp lại một vài món mà được cho là tốt. Điều này không đúng khoa học và có thể ảnh hưởng đến quá trình hồi phục của mẹ sau sinh. Chế độ dinh dưỡng cho mẹ nên đảm bảo nguyên tắc:
– Đảm bảo nhu cầu năng lượng 2200 – 2400 kcal/ngày.
– Mẹ ăn đầy đủ 4 nhóm chất (tinh bột, chất đạm, chất béo, vitamin và khoáng chất). Ăn đa dạng thực phẩm, ăn chín, uống sôi.
– Mẹ không ăn các thức ăn tái sống, ôi thiu, thức ăn có thể làm mẹ bị dị ứng…
– Mẹ không nên dùng các chất kích thích như rượu, bia, thuốc là, trà, café…
– Mẹ nên uống đủ nhu cầu nước cho cơ thể (40ml/kg/ngày + thể tích sữa cho con bú).
Chăm sóc môi trường
Môi trường sống của mẹ cần đảm bảo an toàn và phù hợp:
– Nhiệt độ phòng vào mùa hè từ 26 – 28 °C, mùa đông ở mức 22 – 24°C.
– Các đồ dùng của mẹ như chăn, gối, ga giường… nên được thay 2 – 3 lần /tuần.
– Không khí trong phòng thông thoáng, không chứa chất độc hại (khói thuốc lá, khí gas…).
– Vệ sinh phòng ở, môi trường sống thường xuyên.
Chăm sóc vận động
Mẹ nằm tại giường trong vòng 6 giờ đầu sau sinh. Khi cảm thấy đủ khỏe, mẹ tập vận động tại giường sau đó đi bộ nhẹ nhàng (có người thân đi cùng). Sau đó mẹ có thể tập các bài tập nhẹ nhàng và phù hợp, tốt nhất là mẹ nên tham khảo ý kiến của bác sĩ để đảm bảo an toàn.
Hướng dẫn chăm sóc mẹ sau sinh mổ từ A – Z
Mẹ sau sinh mổ, cơ thể còn rất yếu và cần tĩnh dưỡng trong vài ngày. Mặt khác, việc chăm sóc vết mổ sau sinh cũng cần được đặc biệt quan tâm.
Chăm sóc y tế cho mẹ sau sinh mổ
– Sau sinh, mẹ cần theo dõi tai biến thuốc gây tê, gây mê. Nếu mẹ thấy đau đầu, buồn nôn, khó thở, tê chân… không giảm sau 6 giờ, cần báo ngay cho nhân viên y tế.
– Chăm sóc vết mổ: Khi ở viện, mẹ sẽ được nhân viên y tế kiểm tra vết mổ thường xuyên để đảm bảo an toàn. Mẹ cố gắng giữ vết mổ luôn sạch sẽ, khô thoáng. Khi về nhà, mẹ vệ sinh vết mổ bằng betadine 3 lần /ngày. Nếu vết mổ đau nhiều, mẹ có thể uống thuốc giảm đau efferalgan 500mg x 2 viên. Sau 6 giờ mẹ có thể uống nhắc lại 1 lần. Ngày uống không quá 4 lần.
– Các vấn đề khác mẹ theo dõi và chăm sóc giống như sinh thường.
Chế độ dinh dưỡng cho mẹ sau sinh mổ
Sau khi dừng dịch truyền, mẹ sẽ được ăn nhẹ (cháo, súp…) trong 12 giờ tiếp theo. Sau đó mẹ có thể ăn cơm như bình thường. Chế độ dinh dưỡng lúc này của mẹ đảm bảo các nguyên tắc giống như khi sinh thường.
Chăm sóc môi trường
Môi trường ở cho mẹ sau sinh mổ cần đảm bảo an toàn và phù hợp dựa trên các tiêu chí giống với cho mẹ sau sinh thường.
Chăm sóc vận động
Những ngày đầu sau sinh, mẹ vận động theo hướng dẫn của bác sĩ là tốt nhất. Ngay khi mẹ đã cảm thấy sẵn sàng và được bác sĩ cho phép, mẹ nên bắt đầu đi bộ nhẹ nhàng trên nền phẳng 30 phút/ngày với sự giúp đỡ của người thân. Khi về nhà, mẹ vẫn nên thường xuyên tập đi lại nhẹ nhàng để quá trình hồi phục tốt hơn. Với các bài tập khác, mẹ nên tham khảo ý kiến của bác sĩ.
Hướng dẫn chăm sóc em bé sau sinh
Cẩm nang chăm sóc mẹ và bé sau sinh không thể thiếu hướng dẫn chăm sóc bé chi tiết. Về cơ bản, chăm sóc bé sau sinh cần lưu ý các vấn đề sau:
Hướng dẫn chăm sóc bé sơ sinh 1 tuần tuổi
Tổ chức Y tế Thế giới khuyến cáo mẹ nên cho bé bú ngay trong vòng 30 phút đến 1 giờ đầu sau sinh. Điều này mang lại rất nhiều lợi ích cho sức khỏe của cả mẹ và bé. Sữa non tuy ít nhưng hàm lượng dinh dưỡng cao và dạ dày của bé còn nhỏ, vì vậy mẹ hoàn toàn có thể yên tâm cho con bú sữa non mà không cần lo con đói.
Sau khi chào đời, bé nhanh đói và nhu cầu ăn cao, mẹ hãy cho bé bú trực tiếp và bú theo nhu cầu thay vì tuân theo giờ giấc nhất định. Trong giai đoạn này, bé có thể gặp hiện tượng sụt cân sinh lý (giảm dưới 10% cân nặng lúc sinh). Mẹ đừng quá lo lắng, chỉ cần được bú đầy đủ và chăm sóc đúng cách, bé sẽ dần tăng cân trở lại.
Một điều quan trọng trong chăm sóc trẻ sơ sinh 1 tuổi là ba mẹ cần giữ ấm cơ thể cho trẻ. Nếu có thể, ba mẹ nên thực hiện biện pháp da kề da với con. Điều này không chỉ giúp giữ ấm cho bé, gắn bó tình cảm gia đình mà còn giúp ba mẹ phát hiện sớm các biểu hiện bất thường của con.
Bé nên được massage, tắm và chăm sóc vệ sinh đúng cách. Bên cạnh đó, ba mẹ cần chú ý đến các biểu hiện bình thường khác của bé như: bài tiết phân su, vàng da sinh lý… Nếu mẹ thấy bé có biểu hiện khó thở, da tím tái, bỏ bú, ngủ li bì, sốt, vàng da bệnh lý… cần cho con đi khám bác sĩ ngay.
Hướng dẫn chăm sóc bé sơ sinh 2 tuần tuổi
Khi bé được 2 tuần tuổi, cân nặng của bé được cải thiện và dần tăng lên. Do đó, mẹ nên cho bé bú thường xuyên hơn, đảm bảo nhu cầu của con. Tình trạng vàng da sinh lý của bé cũng dần giảm đi. Tuy nhiên, nếu vàng da của bé không giảm thậm chí nặng nề hơn hoặc xuất hiện các biểu hiện bé bỏ bú, ngủ li bì… ba mẹ cần đưa bé đến ngay cơ sở y tế để bác sĩ hỗ trợ kịp thời. Hằng ngày bé nên được massage, tắm và chăm sóc vệ sinh đúng cách để bé luôn cảm thấy thoải mái, dễ chịu, phát triển tốt hơn.
Hướng dẫn chăm sóc bé sơ sinh 3 tuần tuổi
Giống như hai giai đoạn trên, bé cần được cung cấp đủ dinh dưỡng, massage, tắm và vệ sinh hằng ngày đúng cách. Ba mẹ nên điều chỉnh thói quen ngủ cho bé và giúp bé phân biệt ngày đêm. Thời gian này, bé có thể xuất hiện các nốt mụn đỏ, mụn đầu trắng. Đó là biểu hiện của hệ tuần hoàn bé chưa trưởng thành, ba mẹ không cần quá lo lắng, chỉ cần giữ vệ sinh da bé sạch sẽ và khô thoáng, những nốt mụn ấy sẽ nhanh chóng biến mất sau vài ngày.
Bên cạnh đó, mẹ nên thực hiện các biện pháp khử khuẩn, phòng bệnh cho bé khi có người thân đến thăm và tiếp xúc trực tiếp.
Hướng dẫn chăm sóc bé sơ sinh 4 tuần tuổi
Thời điểm này bé đói và muốn ăn nhiều hơn. Mẹ nên chú ý cho bé ăn đủ nhu cầu để đảm bảo sự phát triển của trẻ. Bên cạnh việc massage, tắm và chăm sóc bé, ba mẹ có thể tập vận động cho bé để phát triển tốt hơn.
Hi vọng qua bài viết vừa rồi, ba mẹ đã biết cách chăm sóc mẹ và bé sau sinh. Thời kỳ hậu sản và chăm con sẽ trở nên hạnh phúc và dễ dàng hơn nếu ba mẹ có kiến thức, hiểu biết khoa học. Bibo Mart chúc ba mẹ nuôi con an nhàn và thật hạnh phúc!
Có thể mẹ quan tâm:
Chăm sóc bé khi tiết trời trở lạnh và 10 lưu ý mẹ chớ quên!
Nâng cao chất lượng chăm sóc sau sinh cho mẹ và bé theo kêu gọi của WHO
