Cúng Tất niên là một nghi thức quan trọng trong các gia đình Việt vào dịp cuối năm. Do đó, bài văn khấn cho mâm cúng Tất niên cũng đóng vai trò quan trọng không kém. Cùng Bibo Mart tìm hiểu về mẫu văn khấn Tất niên ngày 30 Tết ở ngoài trời và trong nhà chi tiết nhất của năm Ất Tỵ 2025 nhé.
1. Tất niên là gì?
Tất niên hay còn được mọi người gọi với những cái tên khác như cúng Tất niên, tiệc Tất niên, lễ Tất niên. Đây là một nghi thức quan trọng trong dịp Tết, nhằm đánh dấu việc kết thúc năm cũ và sẵn sàng bước sang năm mới.
Tất niên có thể được tổ chức như một bữa ăn liên hoan cuối năm để sum họp cùng bạn bè, gia đình trước khi bước sang năm mới. Nghi thức quan trọng này sẽ diễn ra vào ngày cuối năm âm lịch, tức là ngày 30 tháng Chạp (nếu là năm đủ) hoặc vào 29 tháng Chạp (nếu là năm thiếu).
Trong bữa tiệc Tất niên, các gia đình thường làm cỗ cúng, sau đó dọn tiệc mời bạn bè, người thân trong nhà đến sum họp. Đây là lúc mọi người quây quần bên nhau để thưởng thức những món ăn ngon và cùng nhau đón năm mới.
2. Cúng Tất niên cần những gì?
Trên mâm cúng Tất niên, hương và đèn là 2 vật dụng không thể thiếu. Ngoài ra, các gia đình có thể sắm thêm những vật khác để bày tỏ tấm lòng của gia đình khi cầu tài, lộc, bình an cho mọi người. Việc này sẽ tùy thuộc vào phong tục, tập quán của từng vùng miền, địa phương .
Bên cạnh đó, mâm ngũ quả cũng là thứ quan trọng khi cúng Tất niên. Bao gồm 5 loại quả khác nhau, thông qua tên gọi và màu sắc của chúng mà mỗi loại quả sẽ tượng trưng cho từng ước nguyện của gia chủ. Mâm ngũ quả sẽ được đặt ở một trong hai bên bàn thờ, tuyệt đối không được đặt ở phía trước.
Các món ăn trên mâm cỗ cúng Tất niên sẽ được chuẩn bị thịnh soạn hơn so với mọi ngày thường. Tùy thuộc vào văn hóa từng vùng miền mà sẽ có những món bắt buộc trên mâm cỗ:
- Miền Bắc: Cỗ cúng Tất niên cần phải có các món ăn như gà luộc, xôi, bánh chưng, giò lụa, nem, canh măng, miến xào, dưa muối, giò xào…
- Miền Trung: Không yêu cầu nhiều món tỉ mỉ mẩn như người Bắc nhưng trên mâm cúng Tất niên cần có thịt gà, giò lụa, bánh tét, bánh chưng, thịt heo, kèm với đĩa hành muối…
- Miền Nam: Do thời tiết ở miền Nam nóng hơn so với miền Bắc và miền Trung nên thực đơn của mâm Tất niên thường có các món nước như canh khổ qua, thịt kho trứng, chả giò, gỏi tôm thịt, bánh tét hoặc bánh chưng ăn kèm với củ kiệu…
3. Thời gian cúng Tất niên
Theo phong tục, các gia đình sẽ cúng Tất niên vào chiều 30 Tết hoặc chiều 29 Tết (đối với những năm thiếu). Một số gia đình chọn cúng trưa hoặc tối muộn để phù hợp với thời gian học tập, làm việc của các thành viên trong gia đình.
Lễ cúng cần được chuẩn bị đầy đủ, tươm tất, có lòng thành tâm để thể hiện sự tôn trọng đến ông bà tổ tiên, các vị thần linh, những người đã khuất, đã phù hộ cho con cháu trong nhà được bình an trong một năm qua. Đồng thời, trong lúc cúng Tất niên, gia chủ cũng sẽ xin tổ tiên ban cho một năm mới thuận lợi, mọi sự như ý.
4. Mẫu văn khấn Tất niên chi tiết
Văn khấn Tất niên vẫn được ghi chép lại đầy đủ trong các tài liệu về phong tục, văn hóa của người Việt Nam. Dưới đây Bibo Mart sẽ gợi ý các mẫu văn cúng 30 Tết chuẩn để ba mẹ tham khảo:
4.1. Bài cúng 30 Tết ngoài trời
Việc khấn Tất niên ngoài trời thường được thực hiện tại sân nhà hoặc trước cửa nhà, nơi gia chủ đặt bàn thờ thiên (bàn thờ cúng ngoài trời). Nghi lễ cúng 30 Tết ngoài trời giúp gia chủ bày tỏ lòng thành kính và cảm tạ trời đất, các vị thần linh đã bảo hộ gia đình trong suốt năm qua.
Bàn lễ cúng sẽ được chuẩn bị ngoài trời, hướng ra phía cửa chính hoặc sân trước. Trên bàn sẽ bao gồm mâm cỗ mặn hoặc chay, mâm ngũ quả, hương, đèn hoặc nến. Ngoài ra, có thể chuẩn bị thêm hoa tươi, vàng mã, trầu cau, rượu. Đặc iệt, gia chủ cần chuẩn bị trước bài cúng Tất niên ngoài trời theo mẫu dưới đây:
4.2. Bài cúng 30 Tết trong nhà
Nghi thức cúng Tất niên trong nhà sẽ được tổ chức trước bàn thờ gia tiên, nơi linh thiêng trong mỗi gia đình Việt. Đây là dịp để con cháu dâng lễ vật, bày tỏ sự biết ơn và mời ông bà tổ tiên về sum họp cùng gia đình trong những ngày Tết.
Trước khi cúng, bàn thờ gia tiên phải được lau dọn sạch sẽ, trang nghiêm với đầy đủ bát hương, đèn nến và các vật phẩm thờ cúng. Ngoài ra, mâm cỗ cúng cần chuẩn bị tươm tất, đầy đủ gà, xôi, bánh chưng, bánh tét và các món ăn truyền thống khác. Trong quá trình cúng, gia chủ đọc theo mẫu văn khấn Tất niên như sau:
5. Một số lưu ý khi cúng Tất niên
Cũng giống như những lễ cúng khác trong năm, việc cúng Tất niên dù không cần tổ chức quá trang trọng nhưng vẫn cần lưu ý một số điều dưới đây để không phạm phải điều tối kỵ:
- Không cần chuẩn bị quá cầu kỳ, trang trọng nhưng cũng không thiếu những đồ vật cần thiết. Tuỳ theo phong tục ở chỗ gia chủ để sắm sửa đầy đủ những thứ quan trọng.
- Tùy vào điều kiện và hoàn cảnh của gia đình mà gia chủ có thể chuẩn bị mâm cúng nhiều món hoặc ít món. Nhưng cần phải có những món ăn truyền thống ngày Tết và phải được chế biến, bày biện một cách sạch sẽ, chu đáo.
- Các gia đình cần dọn dẹp nhà cửa cho thật sạch sẽ và khu vực bàn thờ cũng cần được vệ sinh, sắp xếp lại cho ngăn nắp. Như vậy sẽ giúp buổi lễ cúng Tất niên diễn ra trang nghiêm, bày tỏ được lòng thành kính của gia chủ.
- Người đọc văn khấn Tất niên nên là gia chủ trong nhà, có thể là chồng hoặc vợ. Đồng thời, mọi người đều phải ăn mặc chỉn chu, nghiêm túc để thể hiện sự thành tâm với tổ tiên ông bà.
- Chọn thời gian tổ chức để mọi thành viên trong gia đình đều tham gia được vì bữa Tất niên là dịp đoàn tụ, sum vầy của gia đình.
- Tránh gây sự, chửi mắng vào buổi cúng Tất niên mà thay vào đó là những điều tốt lành, những chuyện vui vẻ để mọi người đều cảm thấy thoải mái để đón năm mới.
Phần kết
Buổi lễ cúng Tất niên là một dịp quan trọng để kết thúc năm cũ và khởi đầu năm mới suôn sẻ, thịnh vượng. Vậy nên, việc chuẩn bị bài văn khấn Tất niên chi tiết, chuẩn chỉ sẽ thể hiện được tấm lòng thành của gia chủ. Đừng bỏ lỡ những tin tức mới nhất từ Bibo Mart và tải app của chúng tôi trên thiết bị Android hoặc iOS để cập nhật thêm nhiều thông tin bổ ích nhé!
| Xem thêm: |
