Khi hợp tử di chuyển đến tử cung của người mẹ để làm tổ, cơ thể mẹ bắt đầu hình thành thêm các cơ quan để hỗ trợ quá trình phát triển của thai nhi. Nhau thai là một trong số đó. Dù là một cái tên quen thuộc, nhưng có khi nào mẹ từng thắc mắc nhau thai là gì hay chưa? Cùng Bibo Mart tìm hiểu trong bài viết tổng hợp về nhau thai dưới đây nhé!
1. Nhau thai là gì?
Nhau thai, hay còn gọi là rau thai, bánh rau, là một cơ quan phát triển trong tử cung của người mẹ khi mang thai. Cơ quan này như một “trạm trung chuyển” chất dinh dưỡng và oxy từ cơ thể mẹ qua dây rốn đến em bé; đồng thời lọc sạch chất thải từ máu của thai nhi.
Nhau thai bám vào thành tử cung, thường là phía trên, bên cạnh, phía trước hoặc phía sau tử cung. Nhau thai cũng chính là nơi dây rốn của bé mọc ra. Trong một số trường hợp hiếm, nhau thai có thể bám vào phần dưới tử cung (nhau tiền đạo).
2. Điều gì làm ảnh hưởng đến sức khỏe của nhau thai?
Có rất nhiều tác nhân ảnh hưởng đến nhau thai trong suốt thai kỳ, cả bên trong lẫn bên ngoài. Có thể kể đến như:
Tác nhân bên trong:
- Tuổi của bà mẹ. Một số vấn đề của nhau thai thường gặp hơn ở những thai phụ có tuổi, đặc biệt sau tuổi 40.
- Vỡ ối sớm. Suốt thai kỳ, bé của mẹ được bao bọc bởi một màng chứa dịch gọi là túi ối. Nếu túi bị rò hoặc vỡ trước khi mẹ chuyển dạ, nhau thai có thể bị ảnh hưởng.
- Song hoặc đa thai. Nếu người mẹ đang mang thai nhiều hơn một bé, nguy cơ nhau thai có vấn đề sẽ tăng lên.
- Rối loạn đông máu. Bất kì tình trạng nào làm suy yếu khả năng đông máu hoặc làm tăng khả năng đông máu sẽ làm tăng nguy cơ mắc một số vấn đề về nhau thai.
- Những vấn đề của nhau thai trước đây. Nếu trong lần mang thai trước đã phát hiện nhau thai có vấn đề; mẹ sẽ có nguy cơ cao gặp lại các vấn đề tương tự ở lần mang thai sau.
Tác nhân bên ngoài:
- Phẫu thuật tử cung trước đó. Nếu người mẹ từng có can thiệp ngoại khoa vào tử cung, như phẫu thuật mổ lấy thai hoặc bóc u xơ thì rất có nguy cơ cao mắc các vấn đề liên quan đến nhau thai.
- Lạm dụng thuốc. Một số vấn đề nhau thai thường gặp ở các phụ nữ hút thuốc hoặc sử dụng thuốc bất hợp pháp như cocaine suốt thai kỳ.
- Chấn thương bụng. Chấn thương bụng như ngã hoặc va chạm khác làm tăng nguy cơ nhau bị tách rời khỏi tử cung (bóc tách nhau thai hay nhau bong non).
3. Những bệnh lý có thể gặp của nhau thai trong thai kì?
Suốt thai kỳ, những vấn đề có thể xảy ra bao gồm nhau bong non, nhau tiền đạo và nhau cài răng lược. Những vấn đề này có thể gây chảy máu âm đạo nghiêm trọng. Sót nhau sau sinh cũng là một vấn đề cần quan tâm. Cụ thể như sau:
Nhau bong non (Placental abruption)
Tỉ lệ nhau bong non chiếm khoảng 0,5% thai phụ. Nhau bị tróc ra khỏi thành tử cung trước khi sinh, dù là một phần hay hoàn toàn, cũng đều tước nguồn cung oxy và dinh dưỡng của bé; đồng thời làm mẹ chảy máu nghiêm trọng. Nhau bong non dẫn đến tình trạng cấp cứu cần sinh bé sớm hơn dự kiến.
Nhau tiền đạo (Placenta previa)
Tình trạng này xảy ra khi nhau thai lấp một phần hoặc toàn bộ cổ tử cung – cổng ra của tử cung. Nhau tiền đạo thường xuất hiện vào những tháng đầu thai kỳ và có thể cải thiện khi tử cung phát triển. Nhau tiền đạo có thể gây chảy máu âm đạo nghiêm trọng suốt thai kỳ và lúc lâm bồn.
Nếu nhau tiền đạo dai dẳng vào ba tháng cuối thai kỳ, bác sĩ sản khoa sẽ khuyến cáo mổ lấy thai. Tỉ lệ nhau tiền đạo chiếm khoảng 0,5% tổng số phụ nữ mang thai. Những người mổ lấy thai càng nhiều lần thì nguy cơ mắc nhau tiền đạo càng cao. Ở những phụ nữ mổ lấy thai từ 4 lần trở lên, tỉ lệ này chiếm 10%.
Nhau cài răng lược
Tình trạng này xảy ra khi các mạch máu và các bộ phận khác của nhau thai phát triển sâu vào thành tử cung. Thông thường, nhau thai tự tách khỏi thành tử cung sau sinh. Nhưng với nhau cài răng lược, một phần hoặc toàn bộ nhau thai vẫn dính chặt vào tử cung, gây mất máu nghiêm trọng sau sinh. Trường hợp nặng có thể dẫn tới tử vong.
Bác sĩ sản khoa sẽ khuyến cáo mổ lấy thai và cắt toàn bộ tử cung. Trong các trường hợp nghiêm trọng, nhau thai xâm nhập vào cơ tử cung hoặc phát triển xuyên qua thành tử cung.
Tỉ lệ nhau cài răng lược chiếm khoảng 0,35% thai phụ. Tuy nhiên, tỉ lệ này sẽ tăng lên ở những thai phụ nhiều tuổi và có tiền sử mổ lấy thai, đặc biệt mổ lấy thai nhiều lần.
Sót nhau thai (Retained placenta)
Nếu nhau thai không được đẩy hoàn toàn ra khỏi buồng tử cung trong vòng 30 phút sau sinh thì sẽ gây ra sót nhau thai. Sót nhau có thể xảy ra do nhau bị mắc kẹt; do cổ tử cung đóng một phần; hoặc do nhau vẫn còn bám vào thành tử cung – dù bám nông (nhau dính) hay bám sâu (nhau cài răng lược). Nếu không được can thiệp, sót nhau có thể gây nhiễm trùng nặng hoặc mất máu nhiều, đe dọa tính mạng của sản phụ.
4. Triệu chứng nhau thai có vấn đề là gì?
Thai phụ nên khám bác sĩ chuyên khoa ngay khi có những triệu chứng sau:
- Chảy máu âm đạo
- Đau bụng
- Đau lưng
- Cơn gò tử cung
5. Thai phụ có thể làm gì để giảm nguy cơ mắc phải vấn đề của nhau thai?
Hầu hết các vấn đề liên quan đến nhau thai không thể ngăn chặn trực tiếp. Tuy nhiên, thai phụ có thể thực hiện các bước sau để có một thai kỳ khỏe mạnh:
- Thăm khám bác sĩ chuyên khoa thường xuyên suốt thai kỳ
- Không hút thuốc lá hay dùng chất kích thích. Không tự ý dùng các loại thuốc không kê theo đơn
- Tham khảo ý kiến chuyên môn trước khi quyết định mổ lấy thai chủ động
Đặc biệt, nếu đã từng mắc phải vấn đề về nhau thai trong thai kỳ trước và đang lên kế hoạch có thêm em bé, hãy thăm khám bác sĩ để được tư vấn các phương pháp giảm nguy cơ mắc phải lần nữa. Lưu ý thông báo cho bác sỹ nếu đã từng phẫu thuật tử cung và trình bày để được theo dõi chặt chẽ trong suốt thai kỳ.
6. Nhau thai bị đẩy ra như thế nào?
Nếu sinh thường, nhau thai sẽ được đẩy ra qua đường âm đạo – trong giai đoạn thứ ba của chuyển dạ. Sau sinh, vẫn tiếp tục có cơn gò tử cung nhẹ. Bác sĩ sẽ cho sử dụng Oxytocin (Pitocin) để giảm chảy máu sau sinh; đồng thời mát xa phần bụng dưới để kích thích tử cung co bóp và tống nhau thai ra. Trong trường hợp bạn sinh mổ, bác sĩ sẽ lấy nhau thai ra khỏi tử cung trong quá trình phẫu thuật.
Bác sĩ sẽ kiểm tra để chắc chắn nhau thai vẫn nguyên vẹn. Bất kỳ phần nào sót lại phải được lấy ra khỏi tử cung để ngăn chảy máu và nhiễm trùng. Nếu muốn, sản phụ có thể yêu cầu được xem nhau thai.
Nếu có thắc mắc gì liên quan đến nhau thai hoặc các vấn đề liên quan trong thai kỳ, hãy thăm khám bác sĩ chuyên khoa. Bác sĩ sẽ giúp hiểu rõ hơn vai trò của nhau thai đối với thai kỳ.Và theo chuyên gia tại các lớp học tiền sản Bibo Mart, để mẹ có một thai kỳ an toàn khỏe mạnh, mẹ nên nhớ đi khám thai đầy đủ theo lịch hẹn của bác sĩ để phát hiện sớm những dấu hiệu bất thường.
Trên đây là toàn bộ những nội dung Bibo Mart đã sưu tầm, tổng hợp. Hy vọng những thông tin trên đã giúp cha mẹ trả lời được thắc mắc nhau thai là gì; đồng thời có những hiểu biết về các vấn đề sức khỏe có liên quan đến nhau thai. Chúc mẹ có một thai kỳ an toàn, khỏe mạnh!
