Nói một cách khách quan, phương pháp gây tê tủy sống khi sinh mổ là kỹ thuật giảm đau hiện đại giúp sản phụ bớt đau đớn, thế nhưng cũng đầy rủi ro nếu không kiểm soát tốt. Ba mẹ hãy cùng BiBo Mart đi tìm hiểu những thông tin chia sẻ dưới đây nhé!
1. Gây tê tuỷ sống khi sinh mổ là gì?
Trong các ca phẫu thuật mổ lấy thai, sản phụ thường được gây tê tủy sống để giảm đau. Bác sĩ sẽ tiêm thuốc tê vào tủy sống của sản phụ khiến sản phụ bất động, mất cảm giác hoàn toàn ở nửa thân dưới. Sản phụ vẫn tỉnh táo, nhìn thấy, nghe được và cảm nhận các thao tác của bác sĩ nhưng không có cảm giác đau. Bác sĩ sẽ tiến hành mổ và lấy em bé ra khỏi bụng mẹ một cách dễ dàng. Sản phụ sẽ có cảm giác trở lại khi thuốc tê hết tác dụng.
So với gây mê thì gây tê là biện pháp có nhiều ưu điểm hơn cho các sản phụ. Sản phụ vẫn hoàn toàn tỉnh táo, huyết áp và nhịp tim điều hòa, hạn chế tối đa nguy hiểm cho cả mẹ và con. Sau gây tê, sản phụ có thể gặp phải một số tác dụng phụ.
2. Phương pháp này được tiến hành như thế nào?
Đầu tiên, vị trí gây tê sẽ được sát trùng cẩn thận nhằm đảm bảo vô trùng tuyệt đối, tránh nhiễm trùng, nhiễm khuẩn.
Bác sĩ sẽ gây tê tại chỗ và tiêm thuốc tê vào vùng khoang dưới nhện, gần tủy sống của sản phụ. Thuốc tê khi được bơm vào sẽ gây tê thần kinh giúp giảm đau tại phần thân dưới của sản phụ. Đặc biệt là các bộ phận liên quan trực tiếp đến quá trình sinh đẻ. Quá trình gây tê tủy sống không đau, sản phụ chỉ cảm thấy hơi nhói một chút, hoàn toàn trong ngưỡng có thể chịu được.
3. Tác dụng phụ của gây tê tuỷ sống sau khi sinh
Phương pháp gây tê tủy sống khi sinh mổ là phương pháp gây tê vùng, từng được khen là phương pháp hiện đại giúp sản phụ bớt đau đớn. Xác suất nguy hiểm cho trẻ sơ sinh được đánh giá là ở mức thấp nhất.
Tuy nhiên, khi xảy ra biến chứng sinh sản, phương pháp này lại cực kỳ nguy hiểm. Một số người cảm thấy buồn nôn, chóng mặt, nhức đầu, khó thở, vị trí tiêm đau buốt sau 30 phút tiêm. Một số trường hợp phản ứng mạnh với thuốc, gây rối loạn nhịp tim, co giật và hôn mê.
3.1. Buồn nôn, nôn ói
Ngay sau khi thuốc tê được tiêm vào cột sống, sản phụ có thể cảm thấy buồn nôn, thậm chí là nôn mửa, thường kèm theo có tụt huyết áp. Đây là phản ứng khá phổ biến nhưng sẽ nhanh chóng biến mất khi nâng huyết áp bằng thuốc co mạch và truyền dịch, không ảnh hưởng gì đến sức khỏe của sản phụ và thai nhi.
3.2. Ớn lạnh
Ngay sau khi mổ lấy thai, vẫn nằm trên giường mổ, sản phụ có thể bị ớn lạnh. Khi trở về phòng hậu phẫu hoặc giường bệnh thường, sản phụ nên đắp chăn, mặc quần áo kín, đi tất để tránh bị nhiễm lạnh. Lúc này, cơ thể sản phụ đang rất yếu nên rất dễ có tác động xấu đến sức khỏe
3.3. Đau lưng
Những người từng dùng phương pháp gây tê tủy sống đều gặp trường hợp đau lưng dai dẳng sau sinh. Rất nhiều yếu tố dẫn đến đau lưng dưới: Trọng lượng thai nặng, tăng cân nhanh khi mang thai, đa thai, sinh nhiều… Trong đó, có cả nguyên nhân tiêm tủy sống.
3.4. Suy hô hấp và tuần hoàn nhẹ
Nếu thuốc gây tê di chuyển cao hơn trong tủy sống so với dự định thì bệnh nhân có thể bị tê tủy sống cao hoặc toàn bộ.
Khi bị tác dụng phụ này, sản phụ sẽ có biểu hiện khó thở, tê cánh tay, cử động cánh tay, vai và thân yếu. Kèm với đó là cảm giác buồn nôn, nôn mửa. Nếu được cho thở oxy và tiêm tĩnh mạch để điều chỉnh nhịp tim và huyết áp thì tình trạng này cũng sẽ ổn định và không đáng lo ngại.
3.5. Biến chứng lâu dài sau sinh
Biến chứng gây tê tủy sống không chỉ diễn ra trong lúc sinh mổ, mà kéo dài từ vài tuần cho tới tận vài năm, gây khó khăn cho các bà mẹ trẻ.
3.6. Nhức đầu
Tiêm gây tê tủy sống có thể gây ra những cơn đau đầu sau sinh, thậm chí gây co thắt và đau cơ cột sống. Nguyên nhân do mạch máu thức phát và áp lực nội sọ giảm mạnh. Nếu không chữa trị dứt điểm, có khả năng mắc bệnh lý thần kinh sọ, tụ máu ngoài màng cứng.
3.7. Ngứa
Thuốc gây tê có thể khiến sản phụ cảm thấy ngứa ngáy, khó chịu do tác dụng của thuốc giảm đau được thêm vào trong thuốc tê. Tình trạng ngứa sẽ giảm dần và hết sau khoảng 1 – 2 ngày. Tuy nhiên, vẫn có nhiều trường hợp sản phụ ngứa nghiêm trọng và kéo dài.
3.8. Liệt thần kinh
Tiêm gây tê tủy sống có thể gây thất thoát dịch não tủy, ảnh hưởng thần kinh. Mẹ bầu có thể gặp chứng liệt thần kinh sọ, nhìn một thành hai, đầu ong ong từ 3-10 ngày. Tình trạng này có thể kéo dài lâu hơn, đến hàng tháng.
Một số liệu thống kê từng công bố 0,4 – 9,1% trường hợp gây tê tủy sống bị ảnh hưởng thần kinh tiền đình ốc tai. 14% số sản phụ từng gây tê tủy sống bị giảm thị lực, nhiều trường hợp khác cũng bị giảm thính lực nghiêm trọng.
3.9. Tổn thương thần kinh
Đây được coi là biến chứng đáng sợ và nguy hiểm nhất mà gây tê tủy sống gây ra. Nguyên nhân khiến sản phụ bị tổn thương thần kinh nằm ở thao tác tiêm thuốc tê. Nếu vị trí đâm kim tiêm không chính xác có thể tổn thương trực tiếp tới rễ thần kinh, chóp tủy và tủy sống.
Theo các bác sĩ, trường hợp sản phụ bị tổn thương thần kinh hầu hết đều hồi phục nhưng cơ thể không bao giờ trở lại khỏe mạnh như trước bởi tổn thương tủy sống và thần kinh là vĩnh viễn.
4. Cách hạn chế tác dụng phụ của gây tê tuỷ sống sau sinh mổ
Trong quá trình gây tê tủy sống, nếu cảm thấy khó chịu hay đau ở bất cứ đâu nên nói ngay với bác sĩ để được kiểm tra các thiết bị, ống truyền thuốc hoặc các vấn đề khác liên quan đến thuốc tê.
Để hạn chế việc rò rỉ dịch não tủy, có thể gây ra nhiều tác dụng phụ. Khi bác sĩ tiêm tê tủy sống, sản phụ nên nằm yên không dịch chuyển không làm lệch mũi tiêm.
Sau khi sinh, sản phụ nên nghỉ ngơi nhiều, ăn uống đầy đủ chất dinh dưỡng, bồi bổ để hồi phục sức khỏe. Không nên ngồi hoặc đứng quá lâu vì xương khớp vẫn còn yếu, chưa hồi phục hoàn toàn sau gây tê. Có thể tập luyện thể dục nhẹ nhàng.
Nếu thấy tê mỏi chân tay thì nên massage nhẹ nhàng, uống nhiều nước. Nếu tình trạng này kéo dài không đỡ thì nên khám hoặc sử dụng một vài liệu pháp vật lý trị liệu để tránh ảnh hưởng đến cơ xương và khiến mẹ sau sinh cảm thấy mệt mỏi.
Khi thấy các dấu hiệu bất thường như: khó thở; đau hoặc sưng đỏ ở vị trí tiêm tê; nhức đầu dữ dội; người yếu và mệt mỏi; có các vấn đề về bàng quang và ruột thì nên đến báo cho bác sĩ ngay lập tức. Nếu đã xuất viện về nhà thì nên quay lại bệnh viện để kiểm tra càng sớm càng tốt. Chúc các mẹ luôn mạnh khoẻ !
Nguồn: Cẩm nang BiBo Mart
